با وجودی كه افراد مختلف به دلیل ترجیحات شخصی و تجربیات متفاوت ممكن است واكنش‌های متفاوتی به رنگ‌ها نشان دهند امّا مطالعات نشان داده‌اند كه رنگ‌ها برای اكثریت افراد معانی خاصی را تداعی می‌كنند.

• سیاه- قوی، قدرتمند، مقتدر، مسلَط، تهدیدآمیز، شوم، افسردگی ‌آور
• آبی- آرامش‌بخش، ملایم
• خاكستری- ضعیف، افسردگی‌آور، ملال‌آور
• سبز- نیروبخش، شادی‌آور، خوشایند، آرام، طبیعی، آرامش‌بخش
• نارنجی- نگران‌كننده، برانگیزنده، هیجان‌آور
• قرمز- برانگیزنده، هیجان‌آور، پرخاشگر، مسلََط، پویا، شهوانی، خطرناك
• سفید- ضعیف، منفعل، خالص
• زرد- شادی‌آفرین، برانگیزنده
پژوهش‌ها نشان می‌دهد كه موقعیت‌ها و واكنش‌های روان‌شناسی زیر از رنگ‌ها تاثیر می‌پذیرند.

استرس و تحریك‌پذیری
رنگ‌های آبی، سبز و آبی متمایل به سبز می‌تواند باعث كاهش استرس و تحریك‌پذیری شود زیرا رنگ‌های ملایم باعث آرمش (ریلكس شدن) می‌شوند (آدون و شولتز، 2009). مطالعات پژوهشی متعدد نشان داده‌اند كه مشتریان در محیط‌های فروشگاهی آبی و سبز احساس آسایش بیشتری می‌كنند و در نتیجه تمایل به ماندن طولانی‌تر و خرج‌كردن بیشتر دارند (ون‌هاگن و دیگران، 2008). آبی روشن تا متوسط و آبی متمایل به سبز به ویژه باعث آرامش می‌شود (آیزمن، 2003).
با وجود این، اگر از رنگ‌های ملایم برای آرمش استفاده می‌كنید توجه داشته باشید كه با وجودی كه رنگ سبز طبیعی معمولاً باعث برانگیختن هیجانات مثبت می‌شود، مردم معمولاً به رنگ زرد متمایل به سبز واكنش منفی نشان می‌دهند (كایا و اپس، 2004).
بسیاری از مردم عقیده دارند كه رنگ صورتی، رنگی آرامش‌بخش است امّا شواهد چنین چیزی را نشان نمی‌دهند. با وجودی كه مطالعات انجام شده در سال 1979 نشان داد كه زندانیان سیاتل كه رنگ سلّول‌هایشان صورتی روشن بود رفتار پرخاشگرانه كمتری داشتند، امّا چند سال بعد، مطالعه مشابهی چنین نتیجه‌ای را نشان نداد. هر چند هنوز هم بسیاری از زندان‌ها در آمریكای شمالی از این رنگ برای سلّول‌هایشان استفاده می‌كنند (كوالك، 2005). تمركز و بهره‌وری
شواهد نشان می‌دهد كه رنگ آبی به خاطر تاثیر آرام‌بخشش می‌تواند برای بهبود تمركز مفید باشد، در حالی كه رنگ قرمز می‌تواند باعث اختلال در تمركز، تصمیم‌گیری و حل مسأله شود (ودواركا، 1999). به ویژه، اعتقاد بر این است كه رنگ آبی تیره می‌تواند به حفظ تمركز كمك كند و به این خاطر برای مدیتیشن مناسب است (آیزمن، 2003). با وجود این، برای بعضی افراد، محیط‌های آبی یا سبز ممكن است بیش از حدّ آرامش بخش باشد و در نتیجه باعث كاهش بهره‌وری گردد (كوالك، 2005).
در میان رنگ‌هایی كه باعث اختلال در تمركز و بهره‌وری می‌گردند، پژوهش‌ها نشان داده‌اند كه اتاق‌های كار سفید رنگ باعث بهره‌وری كاری كمتری نسبت به سایر رنگ‌ها می‌شوند (كوالك، 2005) و بسیاری از افراد (به ویژه مردان)، محیط‌های خاكستری رنگ را استرس‌زا و ملال‌آور می‌یابند (خاو، 2007) به علاوه انجام وظایف كاری در محیط‌های قرمز رنگ می‌تواند باعث افزایش اضطراب و استرس گردد (ون‌هاگن و دیگران، 2008).
جالب است بدانید كه رنگ زرد كه غالباً برای مداد، كاغذ یادداشت و برجسته كردن متن مورد استفاده قرار می‌گیرد باعث افزایش نرخ خطا در رونویسی می‌شود و ممكن است در تمركز یا درك اختلال ایجاد كند (ودواركا، 1999).

رنگ و هراس از مكان‌های بسته
شواهدی وجود دارد كه نشان می‌دهد رنگ می‌تواند باعث تحریك هراس از مكان‌های بسته شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهند كه آبی یا سبز كردن دیوارهای اتاق، درك وسعت مكان را افزایش می‌دهد، در حالی كه رنگ‌های قرمز، نارنجی و زرد اثر عكس دارند (كایا، اپس، 2004).

خلاقیت و رنگ
برخی عقیده دارند كه رنگ علاوه بر این كه می‌تواند احساس آرامش را برانگیزد، همچنین می‌تواند برانگیزنده احساس خلاقیت و الهام‌بخشی گردد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند كه رنگ ارغوانی كه برخی عقیده دارند مرتبط با یكی از چاكراهاست (دانش شهودی، معنویت و خودآگاهی بیشتر)، می‌تواند باعث افزایش خلاقیت گردد (آیزمن، 2003).

رنگ و خستگی
رنگ‌های قرمز، نارنجی و صورتی تند می‌تواند باعث تحریك آزادشدن آدرنالین و درنتیجه، افزایش انرژی و احتمالاً محرك‌های جنسی گردد. پژوهش‌ها همچنین نشان داده‌اند كه رنگ قرمز، به ویژه می‌تواند تنش و هیجان عضلانی و در بعضی موارد خشونت را افزایش دهد. (آدون و شولتز، 2009 و ودواركا، 1999).

رنگ و كنترل وزن
به دلیل آن كه رنگ نارنجی محرك اشتهاست، غالباً از این رنگ به وفور در رستوران‌های غذاهای فوری استفاده می‌شود. (رنگ‌های قرمز و زرد هم می‌توانند این اثر را داشته باشند). بنابراین، اگر در صدد كاهش وزن خود هستید نباید رنگ وسایل غذاخوری خود را نارنجی یا سایر رنگ‌های گرم انتخاب كنید. با وجودی كه عقیده عمومی بر این است كه رنگ آبی باعث از بین بردن اشتها می‌شود امّا شاهدی برای این ادّعا وجود ندارد (آیزمن، 2003).

رنگ و اندوه
پوشیدن لباس‌هایی به رنگ قوی مانند سیاه می‌تواند بر اثرگذاری فرد بیفزاید و به او احساس جرأت بیشتری بدهد (آیزمن، 2003).
مطالعات متعدد، اثرات نشاط‌بخش رنگ‌های روشن و زنده را نشان داده‌اند (كایا و اپس، 2004). به ویژه رنگ زرد توسط بسیاری به عنوان نماد خوش‌بینی و شادی‌آفرینی تلقی می‌شود، حتی بیشتر از رنگ‌هایی مثل قرمز و آبی كه مردم معمولاً واكنش مثبتی نسبت به آن‌ها دارند (آدون و شولتز، 2009).

محدودیت‌های پژوهش‌های راجع به رنگ
بسیاری از مطالعات اولیه راجع به رنگ، تأثیرات درجات مختلف یك رنگ، نتایج قرار گرفتن در معرض یك رنگ برای مدتی طولانی، و تأثیر ترجیحات و تجربیات شخصی را نادیده گرفته‌اند. برای مثال، رنگ قرمز ممكن است در یك محیط، شادی آفرین و در محیطی دیگر، ناراحت كننده باشد.
همچنین، تعدادی از پژوهشگران به تفاوت‌های تأثیر رنگ در افراد بر حسب فرهنگ، سن و جنسیت آن‌ها پی برده‌اند. برای مثال، مردها بیشتر از زن‌ها از رنگ‌های روشن خوششان می‌آید، در حالی كه زنان غالباً بیشتر رنگ‌های ملایم و نرم را می‌پسندند (خاو، 2007). بدین دلیل، روان‌شناسی رنگ‌ها به هیچ عنوان یك علم دقیق نیست.
فراموش نكنید كه استفاده از رنگ به تنهایی برای وضعیت‌های جدّی مثل افسردگی توصیه نمی‌شود و افرادی كه ملاحظات سلامت جسمی و روانی دارند باید حتماً با یك متخصص مشورت كنند.

بر گرفته سایت دكتر فتح آبادی

[ اطلاعات بیشتر ...]